Dochodzenie wynagrodzenia za nadgodziny dla nauczycieli

Przełomowa uchwała Sądu Najwyższego – nowe możliwości dla nauczycieli

Sąd Najwyższy w przełomowej uchwale z 26 lutego 2025 r. (sygn. akt III PZP 3/24) jednoznacznie potwierdził prawo nauczycieli do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Orzeczenie to eliminuje wieloletnie wątpliwości interpretacyjne i otwiera nauczycielom drogę do skutecznego dochodzenia należnych im wynagrodzeń za dodatkowy czas pracy.

Nasza Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych specjalizuje się w prowadzeniu spraw z zakresu prawa pracy i prawa oświatowego. Oferujemy kompleksową pomoc prawną nauczycielom, którzy chcą dochodzić swoich praw do wynagrodzenia za przepracowane nadgodziny.

Kluczowa różnica: godziny ponadwymiarowe a nadliczbowe

Jednym z najważniejszych ustaleń uchwały Sądu Najwyższego jest rozróżnienie między godzinami ponadwymiarowymi a nadliczbowymi, które często są mylone:

• Godziny ponadwymiarowe – to dodatkowe godziny dydaktyczne realizowane ponad pensum nauczyciela, zaplanowane w tygodniowym planie zajęć (np. nauczyciel z pensum 18 godzin, który prowadzi 22 godziny lekcyjne tygodniowo, realizuje 4 godziny ponadwymiarowe)

• Godziny nadliczbowe – to praca wykraczająca poza ustawową normę 40 godzin tygodniowo, dotycząca dodatkowych obowiązków, które nie zostały ujęte w standardowym wymiarze zadań nauczyciela

Prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe wynika wprost z Karty Nauczyciela, natomiast kwestia wynagrodzenia za godziny nadliczbowe do momentu wydania uchwały SN budziła wątpliwości interpretacyjne.

Kiedy nauczyciel pracuje w godzinach nadliczbowych? Przykłady z praktyki

Na podstawie naszego doświadczenia w prowadzeniu spraw nauczycieli oraz w świetle najnowszego orzecznictwa, przedstawiamy typowe sytuacje, w których nauczyciel wykonuje pracę w godzinach nadliczbowych, za które należy mu się dodatkowe wynagrodzenie:

1. Organizacja i udział w wycieczkach szkolnych i “zielonych szkołach”

Wielodniowe wycieczki szkolne wymagają od nauczyciela sprawowania całodobowej opieki nad uczniami. SN potwierdził, że czas pracy przekraczający standardową normę 40 godzin tygodniowo powinien być traktowany jako praca w godzinach nadliczbowych.

Przykład: Nauczycielka historii organizuje trzydniową wycieczkę szkolną do Krakowa od piątku do niedzieli. W piątek przebywa z uczniami od 7:00 do 22:00 (15 godzin), w sobotę od 7:00 do 22:00 (15 godzin) i w niedzielę od 8:00 do 18:00 (10 godzin). W sumie przepracowała 40 godzin w weekend, co powinno zostać rozliczone jako praca w godzinach nadliczbowych, dodatkowo z uwzględnieniem pracy w dni wolne.

2. Koordynacja międzynarodowych projektów i wymian uczniowskich

Nauczyciele koordynujący międzynarodowe projekty często wykonują dodatkowe obowiązki wykraczające poza standardowe zadania dydaktyczne, co może prowadzić do przekroczenia tygodniowej normy czasu pracy.

Przykład: W precedensowej sprawie, która trafiła do SN, nauczycielka języka angielskiego pełniła funkcję koordynatora międzynarodowego projektu wymiany uczniów. Jej dodatkowe obowiązki obejmowały przygotowanie uczniów do wyjazdu, organizację podróży, udział w szkoleniach oraz regularne komunikowanie się z nauczycielami ze szkoły przyjmującej. Sądy przyznały jej ponad 18,5 tys. zł wynagrodzenia za przepracowane nadgodziny.

3. Opieka nad uczniami podczas zawodów sportowych lub konkursów w dni wolne

Nauczyciele często sprawują opiekę nad uczniami podczas wydarzeń organizowanych w weekendy lub święta, co stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.

Przykład: Nauczyciel wychowania fizycznego opiekuje się drużyną szkolną podczas turnieju piłki nożnej organizowanego w sobotę. Spędza z uczniami 10 godzin (od 8:00 do 18:00). Zgodnie z uchwałą SN, czas ten powinien zostać rozliczony jako praca w godzinach nadliczbowych, z dodatkiem za pracę w dzień wolny.

4. Udział w obozach szkoleniowych i zgrupowaniach

Wielodniowe obozy sportowe, artystyczne czy naukowe wymagają od nauczycieli pracy przekraczającej standardowe normy czasu pracy.

Przykład: Nauczycielka muzyki spędza tydzień na obozie artystycznym z uczniami, gdzie sprawuje opiekę praktycznie przez całą dobę, z wyłączeniem czasu na sen. Dziennie pracuje efektywnie około 14 godzin, co w skali tygodnia daje około 98 godzin pracy (zamiast standardowych 40). Nadwyżka 58 godzin powinna zostać rozliczona jako praca w godzinach nadliczbowych.

5. Przygotowanie uroczystości szkolnych poza standardowym czasem pracy

Organizacja akademii, przedstawień czy innych wydarzeń szkolnych często wymaga pracy w weekendy lub po godzinach.

Przykład: Nauczyciel języka polskiego przygotowuje z uczniami przedstawienie na uroczystość szkolną. Próby odbywają się po lekcjach oraz w weekendy, co prowadzi do przekroczenia tygodniowej normy czasu pracy o 12 godzin. Ten dodatkowy czas powinien zostać rozliczony jako nadgodziny.

Podstawy prawne dochodzenia roszczeń

Uchwała Sądu Najwyższego z 26 lutego 2025 r. (sygn. akt III PZP 3/24) jednoznacznie rozstrzygnęła, że w przypadku braku szczegółowych regulacji w Karcie Nauczyciela dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych, zastosowanie mają przepisy Kodeksu pracy.

Kluczowe przepisy prawne w tym zakresie:

1. Art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela – stanowi, że w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami ustawy, mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy

2. Art. 151 Kodeksu pracy – definiuje pracę w godzinach nadliczbowych jako pracę wykonywaną ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy

3. Art. 1511 Kodeksu pracy – określa zasady wynagradzania za pracę w godzinach nadliczbowych (wynagrodzenie plus dodatek w wysokości 50% lub 100% wynagrodzenia)

4. Art. 42 Karty Nauczyciela – określa czas pracy nauczyciela i wprowadza pojęcie godzin ponadwymiarowych

Jak skutecznie dochodzić swoich praw? Nasze wsparcie

Dochodzenie wynagrodzenia za nadgodziny może być procesem złożonym, wymagającym odpowiedniego przygotowania dokumentacji i argumentacji prawnej. Nasza kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie na każdym etapie tego procesu:

1. Analiza indywidualnej sytuacji nauczyciela

• Weryfikacja, czy wykonywana praca faktycznie stanowiła pracę w godzinach nadliczbowych

• Identyfikacja wszystkich okresów, w których nauczyciel pracował ponad normę czasu pracy

• Kalkulacja należnego wynagrodzenia wraz z dodatkami

2. Przygotowanie dokumentacji

• Pomoc w zgromadzeniu dowodów potwierdzających pracę w godzinach nadliczbowych

• Wskazanie, jakie dokumenty i oświadczenia mogą być pomocne w dochodzeniu roszczeń

• Przygotowanie szczegółowego zestawienia przepracowanych nadgodzin

3. Postępowanie przedsądowe

• Przygotowanie wezwania do zapłaty skierowanego do pracodawcy

• Reprezentacja w negocjacjach z dyrekcją szkoły i organem prowadzącym

• Dążenie do polubownego rozwiązania sporu

4. Postępowanie sądowe

• Przygotowanie i złożenie pozwu o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych

• Profesjonalna reprezentacja przed sądem pracy

• Zgromadzenie i przedstawienie materiału dowodowego

5. Egzekucja zasądzonych roszczeń

• Wsparcie w skutecznym wyegzekwowaniu zasądzonych kwot

• Monitoring realizacji wyroku przez pracodawcę

Dlaczego warto skorzystać z naszego wsparcia?

• Specjalizacja w prawie oświatowym – doskonale znamy specyfikę pracy nauczycieli i przepisy regulujące ich zatrudnienie

• Doświadczenie w sprawach o zapłatę wynagrodzenia za nadgodziny – prowadzimy takie sprawy od lat, znamy argumenty pracodawców i potrafimy je skutecznie odpierać

• Znajomość najnowszego orzecznictwa – na bieżąco śledzimy zmiany w interpretacji przepisów dotyczących czasu pracy nauczycieli

• Indywidualne podejście – każdą sprawę analizujemy pod kątem jej unikalnych uwarunkowań i szans na sukces

• Kompleksowe wsparcie – zajmujemy się sprawą od analizy sytuacji, przez negocjacje z pracodawcą, aż po reprezentację w sądzie

Ważne terminy

Pamiętaj, że roszczenia ze stosunku pracy przedawniają się z upływem 3 lat od dnia, w którym stały się wymagalne. Oznacza to, że nie warto zwlekać z dochodzeniem swoich praw.

Skontaktuj się z nami

Jeśli jesteś nauczycielem, który wykonywał pracę w godzinach nadliczbowych i nie otrzymał za nią dodatkowego wynagrodzenia – skontaktuj się z nami. Oferujemy profesjonalną analizę Twojej sytuacji i pomoc w skutecznym dochodzeniu należnych Ci świadczeń.

Telefon: +48 61 2224963
E-mail: kancelaria@prawnikoswiatowy.pl
Adres: ul. Mickiewicza 18a/3; 60-834 Poznań

Działamy na terenie całej Polski, oferując zarówno obsługę stacjonarną, jak i zdalną.