Przedawnienie postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela
Przedawnienie postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela
Czy odpowiedzialność dyscyplinarna nauczyciela ulega przedawnieniu?
Kwestia przedawnienia karalności czynu będącego podstawą wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela budziła do niedawna pewne spory prawne. Funkcjonująca uprzednio regulacja przepisów Karty nauczyciela nie do końca precyzyjnie konstruowała ramy czasowe odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli za czynu naruszające godność zawodu nauczycielskiego.
Wątpliwości było tyle, że wymagały interwencji orzeczniczej sądów w tym zakresie.
Tytułem wstępu powołać warto fragment rozważań zawartych w uchwale Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2013 roku w sprawie I KZP. 18/12.
Otóż, Sąd Najwyższy odwołał się do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, w którym wielokrotnie akcentowano, że postępowanie dyscyplinarne zachowuje wszystkie gwarancje praw jednostki, określone przepisami art. 42-45 i 78 Konstytucji RP, które znajdują zastosowanie do oceny nie tylko regulacji stricte karnych, ale również do innych mających charakter represyjny. Najbliższe państwowemu prawu karnemu jest prawo dyscyplinarne, które wprost należy uważać za szczególną gałąź czy rodzajową odmianę prawa karnego (wyrok z 8 grudnia 1998 roku, w sprawie
K 41/97).
Poza wszelkim sporem pozostaje jak skonstatował Sąd Najwyższy, stwierdzenie, że odpowiedzialność dyscyplinarna ma charakter represyjny. Wystarczy spojrzeć na katalog kar orzekanych w tym postępowaniu, aby przekonać się, w jak wielu punktach są one zbliżone lub wręcz identyczne z karami i środkami karnymi orzekanymi w ramach odpowiedzialności karnej. W określonych wypadkach mogą one przybierać też postać represji ekonomicznej lub czasowego albo nawet trwałego pozbawienia prawa wykonywania zawodu bądź prowadzenia określonej działalności.
Zasadne jest wobec powyższego, przy omówieniu istoty pojęcia przedawnienia, odwołanie się do dorobku doktryny wypracowanego na tle regulacji kodeksu karnego.
I tak, przedawnienie jest instytucją opierającą się na przekonaniu, że po upływie znacznego czasu od popełnienia przestępstwa pociąganie jego sprawcy do odpowiedzialności nie jest celowe. Przedawnienie jest przede wszystkim okolicznością uchylającą karalność, co oznacza, że aspekt materialny tej instytucji wysuwa się na plan pierwszy. Skutkiem procesowym przedawnienia jest zakaz wszczynania postępowania oraz nakaz umorzenia postępowania wszczętego w sprawie o przestępstwo, którego karalność ustała. Artykuł 101 § 1 k.k. różnicuje okresy przedawnienia karalności w zależności od wagi przestępstwa – zgeneralizowanej oceny jego społecznej szkodliwości (tak Andrzej Marek, Komentarz do art. 101 kodeksu karnego, LEX 2010).
Niemniej jednak w obecnie obowiązujących regulacjach Karty nauczyciela wskazano dość precyzyjne ramy czasowe, w których postępowanie wobec nauczyciela może być wszczęte oraz czas po upływie, którego karalność danego czynu, nawet jeżeli postępowanie się toczy ustaje:
|
Art. 85o. Karty nauczyciela 1. Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie 5 miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu uchybiającego godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6, oraz po upływie 2 lat od popełnienia tego czynu. 2. W przypadku popełnienia czynu o charakterze seksualnym na szkodę małoletniego przedawnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej nie może nastąpić przed ukończeniem przez niego 24. roku życia. 3. Jeżeli nauczyciel, którego dotyczy postępowanie wyjaśniające, z powodu nieobecności w pracy nie ma możliwości złożenia wyjaśnień, bieg pięciomiesięcznego terminu, o którym mowa w ust. 1, nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia jego stawienia się do pracy. 4. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, wszczęto postępowanie dyscyplinarne, karalność czynu uzasadniającego nałożenie kary dyscyplinarnej ustaje z upływem 5 lat od dnia popełnienia tego czynu. 5. Bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w ust. 4, ulega zawieszeniu od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania dyscyplinarnego, o którym mowa w art. 85f ust. 1, do dnia powzięcia przez przewodniczącego komisji dyscyplinarnej wiadomości o ustaniu przeszkody albo o prawomocnym zakończeniu postępowania karnego albo postępowania w sprawach o wykroczenia. 6. Jeżeli czyn stanowi przestępstwo, okresy, o których mowa w ust. 1 i 4, nie mogą być krótsze niż okres przedawnienia karalności tego przestępstwa. 7. (uchylony).
|
Bardzo nam miło, że przeczytaliście Państwo niniejszy artykuł omawiający problematykę postępowania dyscyplinarnego nauczycieli. Mam nadzieję, że znaleźliście Państwo odpowiedź na swoje wątpliwości i pytania dotyczące postępowania dyscyplinarnego nauczycieli. W razie dalszych pytań zapraszam do kontaktu z jednym z naszych prawników zajmujących się oświatą i prowadzących postępowania dyscyplinarne nauczycieli:
radca prawny Joanna Janiak
radca prawny Joanna Jędrzejewska
adwokat Anna Konrady
aplikant adwokacki Michalina Koligot
– Adama Mickiewicza 18a/3, 60-834 Poznań.