Jak wygląda procedura postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela?

Jak wygląda procedura postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela?

  Procedura postępowania dyscyplinarnego wobec nauczycieli została uregulowana w Karcie Nauczyciela i rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowego trybu prowadzenia postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego wobec nauczycieli oraz wznawiania postępowania dyscyplinarnego.

Przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego prowadzone jest postępowanie wyjaśniające.

Wniosek o wszczęcie postępowania wyjaśniającego  może złożyć każda pełnoletnia osoba, która dowiedziała się, że nauczyciel uchybił godności zawodu lub obowiązkom określonym w art. 6 Karty Nauczyciela, na przykład: dyrektor szkoły, nauczyciel, rodzic, czy też Rzecznik Praw Dziecka. Z naszego doświadczenia jako prawników zajmujących się prawem oświatowym wynika jednak, że wniosek taki najczęściej składa dyrektor szkoły, w której wykonuje pracę nauczyciel. To na dyrektorze spoczywa bowiem obowiązek odpowiedniego zarządzania zasobami kadrowymi w szkole, w tym w szczególności dbanie o to, by dzieci były uczone przez nauczycieli, którzy wykonują nałożone na nich obowiązki i nie uchybiają godności zawodu.

Przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania wyjaśniającego osoba, która zamierza go złożyć powinna zweryfikować, czy za dany czyn nauczyciel nie był już ukarany karą porządkową. Wymierzenie kary porządkowej za dane przewinienie wyklucza wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, a jeżeli zostało wszczęte uzasadnienia jego umorzenie.

Złożenie wniosku powoduje wszczęcie postępowania wyjaśniającego, które jest prowadzone przez rzecznika dyscyplinarnego, powołanego przez komisję dyscyplinarną pierwszej instancji.

O wszczęciu takiego postępowania rzecznik zawiadamia nauczyciela, którego to dotyczy, a także dyrektora szkoły.

Rzecznik dyscyplinarny w toku postępowania wyjaśniającego dąży do wszechstronnego wyjaśnienia sprawy, badając i uwzględniając wszelkie okoliczności w celu ustalenia, czy został popełniony czyn uchybiający godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6 ustawy, albo czy zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 85 ust. 4 ustawy; zbiera, przeprowadza, zabezpiecza i utrwala dowody konieczne do wyjaśnienia sprawy, w tym przesłuchuje świadków i zasięga opinii biegłych; uzyskuje stanowisko nauczyciela, którego dotyczy postępowanie wyjaśniające, wobec stawianych zarzutów i zebranych dowodów oraz odbiera jego wyjaśnienia, chyba że nauczyciel odmówił złożenia wyjaśnień.

Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego rzecznik dyscyplinarny niezwłocznie: powiadamia nauczyciela, którego dotyczy postępowanie wyjaśniające, i jego obrońcę o zakończeniu tego postępowania, udostępnia nauczycielowi do wglądu zebrane dowody oraz umożliwia mu złożenie dodatkowych wyjaśnień i przedstawia wyniki postępowania wyjaśniającego organowi, który polecił wszczęcie tego postępowania.

Gdy rzecznik ustali, że dowody zgromadzone w postępowaniu wyjaśniającym uprawdopodobniają, że nauczyciel uchybił godności zawodu lub obwiązkom z art. 6 Karty Nauczyciela sporządza wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego i wysyła go wraz z aktami sprawy do komisji przy wojewodzie, właściwej z uwagi na to, gdzie znajduje się szkoła, w której uczy obwiniony nauczyciel.

O przekazaniu takiego wniosku zawiadamia się obwinionego nauczyciela.

 Po otrzymaniu wniosku rzecznika dyscyplinarnego przewodniczący komisji kieruje sprawę na posiedzenie niejawne. Posiedzenie niejawne powinno się odbyć w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku.

Na posiedzeniu niejawnym skład orzekający wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego i skierowaniu sprawy na rozprawę, postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, albo postanowienie o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego i przekazuje akta sprawy rzecznikowi dyscyplinarnemu w celu uzupełnienia braków.

Następnie, w przypadku wydania postanowienia o wszczęciu postępowania, sprawa jest rozpoznawana na rozprawie, gdzie są przeprowadzane dowody, między innymi przesłuchanie świadków, biegłych czy złożenie wyjaśnień przez obwinionego.

Po zakończeniu postępowania dowodowego przewodniczący udziela głosu rzecznikowi dyscyplinarnemu, obwinionemu i jego obrońcy, a po ich wysłuchaniu skład orzekający przystępuje do narady i głosowania nad orzeczeniem, które to następnie sporządza.

Orzeczenie to przewodniczący ogłasza ustanie bezpośrednio po naradzie, przytaczając również najważniejsze motywy rozstrzygnięcia.

Od orzeczenia przysługuje odwołanie do odwoławczej komisji dyscyplinarnej.

 Niezależnie od zarzutów podniesionych w odwołaniu odwoławcza komisja dyscyplinarna na posiedzeniu niejawnym w składzie 3 członków wydaje orzeczenie o uchyleniu orzeczenia komisji pierwszej instancji, jeżeli:

-w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieuprawniona albo podlegająca wyłączeniu na podstawie art. 82 ustawy;

-postępowanie wyjaśniające prowadziła osoba nieuprawniona albo podlegająca wyłączeniu na podstawie art. 84 ustawy;

-skład orzekający komisji pierwszej instancji był nienależycie obsadzony lub którykolwiek z jego członków nie był obecny na całej rozprawie;

-orzeczenie zapadło z naruszeniem zasady większości głosów lub nie zostało podpisane przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu;

-obwiniony w postępowaniu przed komisją pierwszej instancji nie miał obrońcy w przypadku, o którym mowa w art. 85d ust. 2 ustawy.

W innym przypadku sprawa kierowana jest na rozprawę przed odwoławczą komisją dyscyplinarną, która rozpoczyna się od ustnego sprawozdania

. Przed zamknięciem rozprawy przed odwoławczą komisją dyscyplinarną przewodniczący składu orzekającego udziela głosu rzecznikowi dyscyplinarnemu, obwinionemu i jego obrońcy, przy czym pierwszy głos przysługuje obwinionemu.

Po zamknięciu rozprawy komisja odwoławcza wydaje orzeczenie, w którym: utrzymuje w mocy zaskarżone orzeczenie, uchyla orzeczenie w całości lub w części i wydaje nowe orzeczenie, uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę komisji dyscyplinarnej pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Od prawomocnego orzeczenia komisji odwoławczej rzecznikowi dyscyplinarnemu i obwinionemu lub jego obrońcy przysługuje odwołanie do sądu apelacyjnego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego ze względu na miejsce zamieszkania obwinionego. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem odwoławczej komisji dyscyplinarnej, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem.

Do rozpatrzenia odwołania, o którym mowa w ust. 1, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o apelacji.

Od orzeczenia sądu apelacyjnego nie służy skarga kasacyjna.

Postępowanie dyscyplinarne jest więc wieloetapową i złożoną procedurą, dlatego też dobrym rozwiązaniem jest zwrócenie się do prawnika, który może być obrońcą obwinionego.

Autor: Izabela Rybska

radca prawny w Kancelarii Prawa Oświatowego