Czy wysokość odsetek za przekraczanie terminu wpłaty czesnego za miesiąc nauki w szkole niepublicznej może być ustalona przez organ prowadzący, czy też jest uregulowana aktem prawnym?

Każdy podmiot występujący w obrocie gospodarczym jest zainteresowany tym, by odpowiednio zabezpieczyć swoje interesy w przypadku braku terminowej spłaty zobowiązań przez drugą stronę umowy, nic więc dziwnego, że organ prowadzący szkołę niepubliczną również interesuje się tą tematyką. Powszechnie wiadomo, że jedną z sankcji przewidzianych w przypadku nieterminowej zapłaty są odsetki za każdy dzień opóźnienia, nie jest natomiast już takie oczywiste, jakiej wysokości mogą być takie odsetki i kto ją ustala – czy organ prowadzący, czy też wynika ona z aktu prawnego. Jako prawnicy sporządzający i analizujący umowy często spotykamy się z kwestią odsetek i doradzamy klientom, jak określić ich wysokość w umowie tak, by było to dla niego jak najkorzystniejsze. W praktyce nasi radcy prawni i adwokaci spotkali się również z problemem dotyczącym tego, jakie odsetki mogą przysługiwać uprawnionemu w przypadku opóźnienia w zapłacie czesnego.

W obrocie prawnym funkcjonują odsetki ustawowe za opóźnienie, o których stanowi art. 481 § 1 kodeksu cywilnego. Jeżeli ich wysokość nie została określona w umowie, wynoszą one 7 % w skali roku. Mogą być jednak ustalone na innym poziomie, przy czym nie mogą przekraczać 14 % w skali roku (wysokości odsetek maksymalnych).

Osoby zawierające umowy mają prawo dokonać wyboru, czy odsetki za opóźnienie w zapłacie będą należeć się w wysokości ustawowej 7 %, czy innej, nie wyższej niż 14 % w stosunku rocznym.

Zgodnie z art. 481 § 1 kodeksu cywilnego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Art. 481 § 2 kodeksu cywilnego stanowi natomiast, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego w 2020r. wynosi 1,5 %. Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w bieżącym roku wynosi więc 7 % (5,5% + 1,5%) w stosunku rocznym.

Są to tak zwane odsetki sankcyjne, których wierzyciel może się domagać już tylko ze względu na fakt opóźnienia w płatności, niezależnie od tego, czy poniósł szkodę, czy też nie.

Jednak odsetki te w wysokości 7% obowiązuje tylko wówczas, gdy ich wysokość nie została uregulowana w inny sposób w zawartej między stronami umowie.

Możliwe jest więc wprowadzenie przez organ prowadzący szkołę odsetek w innej wysokości, jednak nie może przekraczać 14 % w skali roku. W przypadku zastrzeżenia, że wysokość odsetek ma być wyższa niż 14 %, wierzycielowi przysługiwać będą odsetki w wysokości maksymalnej – 14 % w skali roku.

Organ prowadzący szkołę może więc przewidzieć, że w umowie za opóźnienie w opłatach przysługiwać będą odsetki ustawowe za opóźnienie, bez wskazywania ich wysokości – wówczas będą wynosić 7 % w skali roku lub odsetki w wysokości innej niż 7% w skali roku, jednak nie wyższej niż 14 %. Jednocześnie, konieczne jest wskazanie, iż mają to być odsetki za opóźnienie, gdyż określenie „odsetki za zwłokę” oznacza możliwość dochodzenia odsetek jedynie, gdy w opóźnienie w ich zapłacie było zawinione przez dłużnika. Jest to więc rozwiązanie mniej korzystne dla wierzyciela.